Einstein : honderd jaar relativiteit

2005 is het Einstein-jaar: honderd jaar geleden, in 1905, publiceerde Albert Einstein zijn speciale relativiteitstheorie, die ons beeld van de natuur en de kosmos volledig op z'n kop zette. Over Einstein zijn vele tientallen boeken verschenen; het boek van Andrew Robinson valt tussen al die andere op door de volledigheid, de medewerking van grote hedendaagse natuurkundigen, en het ruime aanbod aan uniek fotomateriaal.

Einstein bestaat uit twee delen. Het eerste deel beschrijft Einstein de natuurkundige; het tweede deel richt zich op de mens Einstein. Deel 1 beperkt zich niet tot de speciale relativiteitstheorie, maar besteedt ook aandacht aan de algemene theorie (uit 1916), aan Einsteins speurtocht naar een theorie van alles, en aan de relatie tussen relativiteit en quantumfysica. In het eerste deel staan naast de eigenlijke hoofdstukken van auteur Robinson enkele lezenswaardige verhandelingen van fysici als Stephen Hawking en Steven Weinberg. Hier spreken auteurs met gezag, maar hun essays zijn buitengewoon goed te volgen voor de geïnteresseerde leek. Ook in het tweede deel staan korte bijdragen van grote namen, waaronder Philip Glass, Bernard Cohen en Arthur C. Clarke. De hoofdstukken richten zich op Einsteins liefdesleven en op zijn ideeën over pacifisme en religie.

De verhandelingen over de relativiteitstheorie zullen voor sommige lezers pittige kost vormen, ook al bevatten ze geen formules. Het gaat nu eenmaal om zeer ingewikkelde onderwerpen, die de meeste mensen zich maar moeilijk kunnen voorstellen. Toch slaagt de auteur er goed in om een compleet beeld te schetsen van Einsteins betekenis voor de twintigste-eeuwse natuurkunde. Deel 2 is wat eenvoudiger te volgen, om de eenvoudige reden dat het hier minder abstracte onderwerpen betreft.